Lễ HƯNG QUỐC KHÁNH NIỆM 興 國 慶 念

Hai trăm hai mươi ba năm trước, ngày mùng 2 tháng 5 năm Nhâm Tuất (01.6.1802), Chúa Nguyễn Phúc Ánh đã thống nhất giang sơn, ban hành niên hiệu Gia Long, chính thức sáng lập một triều đại mới của đất nước - Triều đại nhà Nguyễn. Hai năm sau (1804) Quốc hiệu Việt Nam 越 南 ra đời.
Năm 1918, vua Khải Định đã lấy ngày này làm ngày Quốc khánh của nước Nam ta, đến năm 1919 gọi là ngày lễ Hưng Quốc Khánh Niệm 興 國 慶 念 。
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, đến nay lễ Hưng Quốc Khánh Niệm không còn được tổ chức, nhưng dấu ấn về về một ngày lễ đặc biệt nhằm nhắc nhở tinh thần uống nước nhớ nguồn, tri ân Tiên Tổ Vương Triều Nguyễn vẫn còn được lưu giữ trong sử sách và trong mỗi người con của Nguyễn Phúc Tộc.
Hôm nay, nhân 223 năm lễ Hưng Quốc Khánh Niệm của triều Nguyễn, xin nhắc lại để ghi nhớ công lao của các Chúa Nguyễn và Vua Nguyễn, đã mở rộng biên cương đất nước, cùng các vùng biển đảo, đã để lại cho hậu thế nhiều di sản cho đến tận mai sau.
Hoàng Đế Gia Long thăng hà vào ngày 3.2.1820. Triều thần tôn thụy hiệu là:
Khai Thiên Hoằng Đạo Lập Kỷ Thùy Thống Thần Văn Thánh Võ Tuấn Đức Long Công Chí Nhân Đại Hiếu Cao Hoàng Đế.
(開 天 弘 道 立 紀 垂 統 神 文 聖 武 俊 德 隆 功 至 仁 大 孝 高 皇 帝) (世 祖)。
Nghĩa là:
Đức Cao Hoàng Đế lập thiên hạ, mở đạo lý, dựng kỷ cương, danh chính thống, văn như thánh, võ như thần, đức nghiệp lớn, huân công cao, rất nhân từ, thật hiếu thảo. Miếu hiệu là Thế Tổ.
Cụ Lệ Thần - Trần Trọng Kim, một trí thức tân học tiên phong hồi đầu thế kỷ XX nhận định:
"Vua Thế Tổ là ông vua có tài trí, rất khôn ngoan, trong 25 năm trời, chống nhau với Tây Sơn, trải bao nhiêu lần hoạn nạn, thế mà không bao giờ ngã lòng, cứ một niềm lo sự khôi phục. Ngài lại có cái đức tính rất tốt của những kẻ lập nghiệp lớn, là cái đức tính biết chọn người mà dùng, khiến cho những kẻ hào kiệt ai cũng nức lòng mà theo giúp. Bởi vậy cho nên không những là ngài khôi phục được nghiệp cũ, mà lại thống nhất được sơn hà, và sửa sang được mọi việc, làm cho nước ta lúc bấy giờ thành một nước cường đại, tư xưa đến nay, chưa bao giờ từng thấy." (Việt Nam Sử Lược - Trần Trọng Kim, quyển 2, trang 187).
TRI ÂN VIỆT NAM THẾ TỔ CAO HOÀNG ĐẾ - ĐỨC VUA GIA LONG.