VUA HIỆP HÒA - CHUYỆN BÂY GIỜ MỚI KỂ. - Vĩnh Anh

VUA HIỆP HÒA - CHUYỆN BÂY GIỜ MỚI KỂ. - Vĩnh Anh

Đã từ lâu tôi ấp ủ trong lòng muốn viết một bài về Vua Hiệp Hòa (tôi là chắt nội của Ngài), nhưng tư liệu để viết về Ngài thực quá ít ỏi. Vì vậy, nên việc viết bài về Ngài tôi đành phải tự nhủ tạm thời hoãn lại. Mãi cho đến hôm nay, nhân kỷ niệm 137 năm ngày húy kỵ của Ngài (ngày 30 tháng 10 năm Qúy Mùi tức 29 tháng 11 năm 1883), tôi mới mạo muội để viết bài về Ngài nhằm nói lên lòng biết ơn và tưởng nhớ đến vị tằng tổ phụ (ông cố) trong gia tộc, và đồng thời là một trong 13 vị vua của triều đại nhà Nguyễn, không may vắn số; do bởi những quyền thần hãm hại và bức tử.

Tóm tắt về thân thế của Ngài:
Vua Hiệp Hòa tên húy là Nguyễn Phúc Hồng Dật, còn có tên khác là Nguyễn Phúc Thăng; tên thuở nhỏ là “mệ Mến”. Ngài sinh ngày 24 tháng 9 năm Đinh Mùi (01/11/1847), là con thứ 29 và cũng là con út của Hiến Tổ Chương Hoàng Đế ( tức Vua Thiệu Trị).  Thân mẫu là Tam Giai Thụy Tân, húy Trương Thị Thận. Nhà vua là em của Dực Tông Anh Hoàng Đế (tức Vua Tự Đức). Năm Ất Sửu (1865), Tự Đức thứ 18, lúc Ngài 18 tuổi được phong Văn Lãng Quận Công. Năm Mậu Dần (1878), Tự Đức thứ 31, Ngài được phong tước Lãng Quốc Công. Năm Nhâm Ngọ (1882), Ngài được kiêm nhiếp Tôn Nhơn Phủ Hữu Tôn Khanh.

Thuở nhỏ Ngài rất thông minh, hiếu học, lại có tài thơ văn, nên rất được Hoàng huynh là Vua Tự Đức hết mực yêu thương. Vua Hiệp Hòa lấy Bà Lê Thị Huân Lục, người thôn Tiên Thủy, xã Bảo Hữu, tỉnh Vĩnh Long, là con gái của Án Sát tỉnh Lạng Sơn, lập làm Đệ nhất Phủ thiếp ( Phủ thiếp là dâu của Vua; Đệ nhất Phủ thiếp là chính thất của Hoàng tử). Nhà vua có cả thảy là 11 Công Tử và 6 Công Nữ ( con trai của Hoàng tử gọi là Công tử; con gái của Hoàng tử gọi là Công Nữ).

Hoàn cảnh lên ngôi Vua:
Tháng 6 năm Quý Mùi (1883), sau khi phế xong Vua Dục Đức (mới làm Vua có 3 ngày), hai quyền thần là Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Văn Tường đã tự ý bàn bạc, sắp xếp, và xin ý chỉ của Đức Bà Từ Dũ Hoàng Thái Hậu tôn Ngài Lãng Quốc Công Hồng Dật, em ruột út của Vua Tự Đức lên nối ngôi. Triều đình theo lệnh Tường, Thuyết cử một phái đoàn lên Phủ Kim Long (Phủ của Lãng Quốc Công) để rước Ngài về triều và tôn lên làm Vua. Lúc bấy giờ Ngài đã lớn tuổi (36 tuổi), vốn là một thi sĩ, không ham muốn quyền vị; hơn thế nữa, chán ngán cái cảnh quyền thần đang thao túng triều đình, vì vậy Ngài không chịu, khóc mà nói rằng: " Tôi là con út của Tiên Đế (Vua Thiệu Trị ) tư chất tầm thường, không dám nhận ngôi Vua". Phái đoàn đã nhận lệnh của Tường, Thuyết nên một mặt năn nỉ, một mặt bắt ép nói là lệnh của Đức Bà Từ Dũ Hoàng Thái Hậu, buộc Ngài phải lên kiệu rời Phủ đến Tử Cấm Thành. Hai hôm sau, tức ngày 27 tháng 6 năm Quý Mùi (30-7-1883), Ngài /-heart/-strong3/-strong/-heart:>:o:-((:-h Hội Đồng NPTVN ( Hoàng Tộc Nhà Nguyễn) vừa nhận được số tiền 500 dollars Mỹ do ông Tôn Thất Thành ở  Hoa Kỳ thuộc Hệ 7 TB , Phòng Tám Luân Quốc Công, Chi 3, gởi về phụng cúng Quỹ Hiếu sự thờ cúng Chín Chúa Mười Ba Vua và các bậc tiền nhân khác của Vương Triều Nguyễn trong cuối năm Giáp Thìn 
Được biết trong gần hai năm qua, mỗi lần có kỵ giỗ các Vua Chúa Nhà Nguyễn, ông Tôn Thất Thành đều có gởi tiền đóng góp phụng cúng khi thì 50 dollars khi thì 100 dollars Mỹ
Tấm lòng Hiếu sự của ông Tôn Thất Thành đối với các bậc Tiên Tổ hết sức quý báu.
Tôi nghĩ rằng Tổ Tiên linh thiêng của chúng ta đều hiểu biết và chứng nhận cho tấm lòng của ông Thành sẽ phù hộ cho ông và gia đình nhiều điều tốt đẹp
Vậy xin kính báo với bà con gần xa để cùng chia sẻ thiện tâm đối với dòng tộc của ông Thành